Fil-messaġġ tiegħu ta’ tmiem is-sena, il-Papa Franġisku tkaża xi ftit bil-midja, fis-sens illi l-aħbarijiet fil-ġurnali, fuq ir-radju, fuq it-televiżjoni, fuq l-internet u x’naf jien ikunu kważi dejjem negattivi. Jgħidulna dwar qtil, diżastri, bombi, gwerer, terroriżmu, kriminalità… iżda l-affarijiet sbieħ, li wkoll jiġru spiss fil-ħajja ta’ kuljum tan-nies, tal-pajjiżi u tad-dinja, spiss jiġu mwarrbin. Il-Papa appella lill-midja biex jagħtu aktar spazju lil stejjer pożittivi u li jispiraw lin-nies sabiex jikkontrobilanċjaw il-prevalenza tal-ħażen, tal-vjolenza u tal-mibgħeda fid-dinja.

Aħbar trid tkun kapaċi tpoġġiha fil-kuntest tagħha biex tkun tista’ tagħmel il-ġudizzju tiegħek.

Sfortunatament, huwa minnu li l-midja tispekula u tħawwar l-istejjer. Iżda tagħmel dan għax hemm suq li jrid proprju dan. Is-suq jiddetta: dak li l-aktar li jfittxu li jaqraw, jisimgħu u jaraw in-nies huwa dak li l-midja tfittex li tagħtihom. Allura, fl-aħħar mill-aħħar, huwa aħna stess li qegħdin nitolbu lill-midja biex tagħtina ċerti aħbarijiet u mhux oħrajn.

Nisimgħu il-ħin kollu b’ajruplani li jiġġarrfu, karozzi li jaħbtu, u b’nies li jitilfu ħajjithom. Il-ħajja, iżda, m’hijiex hekk biss. Jista’ jagħti l-każ li l-periklu li jista’ jkun jeżisti nonfħuh f’moħħna iktar milli fil-fatt ikun fir-realtà. Barra minn dan, kultant meta tħares lejn dawn l-aħbarijiet “koroh” b’mod aktar oġġettiv, tirrealizza li fil-fatt ma jkunux koroh daqs kemm ikunu qed jiġu ppreżentati lilna. Bosta studji wrew li n-natura tagħna ta’ bnedmin tagħmilna aktar inklinati li ninteressaw irwieħna fit-theddida minn affarijiet ħżiena milli fi prospetti tajbin għall-ġejjieni.

Il-midja għandhom ħabta jiffukaw fuq pajjiż jew avveniment sakemm ikunu qed jiġru affarijiet li huma attraenti biżżejjed għall-udjenza tagħhom. Malli l-affarijiet “jinnormalizzaw”, il-kameras u l-mikrofoni jduru fuq xi mkien ieħor. Skont it-teorija magħrufa bħala ‘agenda setting’, il-midja tal-massa jinfluwenzaw il-mod kif l-udjenza tipperċepixxi d-dinja skont il-mod kif il-midja jagħżlu x’jikkostitwixxi jew ma jikkostitwixxix aħbar, u skont kull aħbar partikulari kemm tingħata spazju u prominenza.

X’taqbad temmen?

Xi kultant insibu quddiem wiċċna aħbarijiet li jistgħu jidhru li jikkuntrarjaw lil xulxin, u kważi kważi wieħed tiġih it-tentazzjoni jistaqsi jekk il-midja humiex jgħixu fl-istess dinja. Jiġri hekk anki fil-qasam tal-finanzi u l-ekonomija. Nisimgħu, per eżempju, li s-suq azzjonarju fiċ-Ċina waqa’ b’ħamsa jew sitta fil-mija – diżastru kbir, b’effetti li jistgħu jinħassu mal-erbat irjieħ tad-dinja. Fl-istess ġurnata, il-Fond Monetarju Internazzjonali qal illi t-tbassir finanzjarju u ekonomiku għad-dinja huwa wieħed pożittiv. X’taqbad temmen: li riesqa lejna tempesta qalila jew li d-dinja qed tara raġġ ta’ tama? Ma jfissirx illi aħbar bilfors teskludi lill-oħra, iżda spiss ikun diffiċli għal min ikun qed isegwi l-aħbarijiet iżda li ma jkunx isegwi s-suġġett kontinwament biex jagħmel ġudizzju tajjeb.

Dan bħalma jiġrilna fil-konfront tal-prezzijiet. Meta l-affarijiet ikunu skarsi, il-prezz tagħhom jogħla. Iżda wieħed ikun irid jistenna li jgħaddi ftit taż-żmien biex ikun jista’ jagħmel ġudizzju dwar jekk ikunx hemmx inflazzjoni jew inkella jekk dak l-għoli fil-prezzijiet ikunx biss momentanju. L-istess storja meta niġu biex inħarsu fit-tul lejn it-tbassir ekonomiku. Min jgħid ħaġa u min jgħid oħra.

Huwa għalhekk important li wliedna jiġu edukati, li jmorru l-iskola u jibqgħu jistudjaw għax iktar ma tkun studjajt iktar tkun kapaċi tuża moħħok quddiem dak kollu li jkun qed iseħħ madwarek.

Din m’hijiex kwistjoni ta’ jekk temminx l-aħbarijiet jew le, imma li aħbar tkun kapaċi tpoġġiha fil-kuntest tagħha biex tkun tista’ tagħmel il-ġudizzju tiegħek. B’hekk tkun tista’ tieħu deċiżjonijiet infurmati tajjeb fix-xogħol, fix-xiri ta’ darek, u fl-investimenti li tagħmel. Huwa importanti li ma tiġix influwenzat bl-aħbarijiet ta’ dak il-mument biss, u li tħares iktar fit-tul b’mod oġġettiv ħalli fil-ħajja tiegħek tkun tista’ tieħu deċiżjonijiet aħjar fil-kuntest li tkun qed tgħix fih.

L-Orizzont tal-Ġimgħa, 15 ta’ Jannar 2015