F’dan l-artiklu, xtaqt nieħu l-opportunità biex nindirizza l-kwistjoni tal-pensjonijiet. Din hi kwistjoni li hi ferm importanti għal bosta ċittadini, u jidher ċar mill-mod kif is-suġġett tqajjem f’kull laqgħa ta’ konsultazzjoni ta’ qabel il-baġit 2014 li seħħew s’issa.

Meta tagħrbel il-kwistjoni sew, wieħed jara li hemm diversi aspetti. Dawn għandhom jiġu diskussi separatament. Bosta mill-problemi li jikkonċernaw il-pensjonijiet jittrattaw il-passat: jiġifieri kwistjonijiet ta’ min sofra xi telf, min ma ħallasx il-bolol, min ħallas ftit u ma ħax dak li stenna, anomaliji bejn wieħed u l-ieħor, bejn min kien mas-servizzi, min kien qiegħed barra ’il pajjiż u allura tilef parti mill-pensjonijiet u oħrajn. Din hija problema kumplessa ħafna, u s-soluzzjonijiet li jeżistu jistgħu jiswew il-pajjiż ammonti kbar ta’ flus. Iżda minkejja dan, dawn is-soluzzjonijiet iridu jinstabu, u jekk hemm xi kumpens li jrid jingħata, dan jista’ jseħħ bil-mod il-mod skont kemm jifilħu l-finanzi tal-pajjiż, biex jissolvew dawn l-anomaliji.

It-tieni aspett huwa dwar il-futur u s-sostenibbiltà tal-pensjonijiet. Il-ġenerazzjoni tal-lum tfaddal kemm qiegħda tfaddal għall-pensjonijiet – permezz tal-bolla biss – mhux se jkun biżżejjed, speċjalment għall-ġenerazzjonijiet li ġejjin. Diġà hu ċar li, permezz ta’ tbassir abbażi ta’ mudelli ekonomiċi, b’din ir-rata l-ġenerazzjonijiet tal-futur jirriskjaw li jaqgħu fil-faqar. Is-soluzzjoni ovvja hi li rridu nfaddlu iżjed. Dwar dan se nitkellem aktar ’il quddiem.
Iżda jekk nitkellmu dwar il-preżent, bosta anzjani jgħidu li l-pensjoni tal-lum m’għad­hiex waħda adattata, u li għaxar snin ilu l-pensjonijiet kienu jsarrfu u jwasslu ħafna iżjed. Illum, bosta anzjani jgħidulek li ma jistgħux ikampaw b’pensjoni ta’ bejn €350 u €500. Waħda mill-problemi ta’ dan hi l-inflazzjoni, jiġifieri li l-prezzijiet jogħlew iktar u allura ikunu qegħdin jieklu minn dik il-pensjoni. Il-Gvern hu kommess li jiġ­ġieled kontra l-inflazzjoni, hekk kif din hi l-għadu tal-pensjonijiet għax tkun qiegħda dejjem tnaqqas mill-valur reali tal-pensjonijiet li fuqhom jiddependu mijiet ta’ pensjonanti.

Aspett ieħor hu li jsir paragun bejn Malta u pajjiżi avvanzati Ewropej li jgawdu sistemi ta’ pensjonijiet, kif ukoll benefiċji soċjali, aktar b’saħħithom minn ta’ pajjiżna.

Iżda wieħed ma jistax ixebbah lil pajjiż ieħor aktar sinjur minna. F’dawn il-pajjiżi avvanzati ssib stat ta’ fatt li ftit hawn min jagħti kasu. Dan hu li dawn il-pajjiżi għandhom aktar min-nofs il-popolazzjoni attiva fid-dinja tax-xogħol u għalhekk hemm aktar nies jikkontribwixxu għal pensjonijiet.

Jekk wieħed iħares lejn l-Iż­vezja, id-Danimarka jew il-Ġermanja, wieħed isib li dawk li jaħdmu – u allura jħallsu l-bolla – huma aktar minn nofs il-popolazzjoni ta’ dak il-pajjiż. Mentri aħna, il-ħaddiema tagħna kemm ‘part-time’ u kemm ‘full-time’, huma ferm inqas min-nofs il-popolazzjoni. Għalhekk biex aħna nkunu pajjiż avvanzat bħalhom irid ikollna s-settur produttiv ta’ nies li jaħdmu ogħla milli hu llum.

Jista’ jkun 30,000, 50,000 jew forsi anke 70,000 ħad­diema iżjed li jikkontribwixxu, iżda jibqa’ l-fatt li Malta qiegħda tħaddem ħafna inqas u allura qiegħda tikkontribwixxi inqas. Hu fatt li numru ogħla ta’ ħaddiema attivi fil-qasam tax-xogħol jiġ­ġenera ferm aktar dħul mil-lat ta’ bolla, li l-Gvern ikun jista’ jqassam f’pensjonijiet, għot­jiet soċjali jew infieq fil-qasam tas-saħħa.

Dan il-Gvern hu kommess biex il-pensjoni tlaħħaq mal-għoli tal-ħajja u li l-inflazzjoni tkun aktar baxxa. Fl-istess ħin wieħed irid jibda jaħseb għall-futur għalhekk jiena u l-Gvern tiegħi se nkunu qegħdin inressqu miżura dwar it-tielet pilastru li fiha se tiġi ppreżentata skema intiża biex ninkoraġġixxu liż-żgħażagħ tagħna jaħsbu għall-futur.

Il-pensjoni li nħallsu permezz tal-bolla hija dik li tissejjaħ tal-ewwel pilastru u hija tip ta’ pensjoni li tgħin lill-anzjan biex ma jaqax fil-faqar meta jieqaf jaħdem. Ħafna pajjiżi jistrieħu wkoll fuq it-tieni pilastru li hi pensjoni oħra, li tiġġemma’ mill-ħaddiem bi skema marbuta mal-azjenda fejn jaħdmu. Din s’issa ma twaqqfitx f’paj­jiżna. L-introduzzjoni tat-tielet pilastru se nagħmluha sabiex ninċentivaw lill-poplu jibda jġemma’ aktar u billi l-ammont li se jitfaddal ma titħallasx it-taxxa fuqu. Il-Gvern irid jinċentiva liż-żgħażagħ li għandhom ftit aktar minn paga minima bi skema biex jibdew iġemmgħu ammont fis-sena. Is-somma li titwarrab tista’ tkun varjabbli. Il-Gvern se jkun qiegħed jagħti dettalji oħra dwar din l-iskema ġdida fil-baġit li ġej.

– Tuesday, 1st October, 2013