Id-Dokument ta’ Qabel il-Baġit huwa pubblikazzjoni uffiċjali tal-Ministeru għall-Finanzi. Kien joħroġ taħt il-Gvern preċedenti u baqa’ joħroġ taħt dan il-Gvern. Fuq il-bażi ta’ dan id-dokument uffiċjali s-sħab soċjali jagħtu r-reazzjoni tagħhom filwaqt li jressqu l-proposti li jkunu jixtiequ li jiġu inklużi fil-Baġit li jkun imiss. Dan id-dokument huwa parti minn konsultazzjoni li ssir bejn il-Ministru u dawn is-sħab soċjali.
Din is-sena l-Oppożizzjoni ħarġet “Dokument ta’ Qabel il-Baġit” hi wkoll. Huwa tajjeb li permezz ta’ dokument l-Oppożizzjoni tikkritika d-Dokument uffiċjali ta’ Qabel il-Baġit jew inkella tissuġġerixxi u tagħmel proposti għall-Baġit li jkun ġej. Huwa daqxejn stramb li t-titlu ta’ dan id-dokument ikun proprju ‘Pre-Budget Document’. M’iniex se naħli ħin fuq dan l-argument – dik hija l-opinjoni tal-Oppożizzjoni. Kif jgħid il-Malti: kuntenta hi, kuntent kulħadd.
Bla dubju, iżda, se nidħol fl-argument li dokument bħal dak li ħarġet l-Oppożizzjoni jrid ikun jinftiehem u jwassal l-argumenti tiegħu fuq il-bażi ta’ figuri uffiċjali u korretti, speċjalment tal-finanzi, tal-impjiegi, tan-negozju u oħrajn. Kif jgħidu, fl-ekonomija – bħal f’kull xjenza oħra – teżi jew argument jibqgħu sodi jew jaqgħu skont l-evidenza miġjuba. L-isfortuna ta’ dan id-dokument tal-Oppożizzjoni hi li meta wieħed jagħmel analiżi tal-25 tabella li fih, isib li mhux inqas minn 15-il tabella minnhom kellha xi problema jew oħra, ħafna drabi serja. Dan biex ma nsemmux it-titlu tad-Dokument innifsu. Issa dawn it-tabelli, bħalma għidna, jintużaw biex jissostanzjaw l-argumenti tad-dokument. F’dan il-kuntest, id-Dokument għandu problema kbira u, bħalma stqarrejt fil-pubbliku, meta jiġri hekk huwa prudenti li d-Dokument jiġi rtirat. Il-problemi ta’ dawn it-tabelli huma kbar għar-raġuni li jew ma jistgħux jinqraw jew ma jinftehmux figuri f’tabella mal-istess figuri f’tabella oħra. Insibu figuri f’kolonna li ma jaqblux mat-titli. Oħrajn miżgħudin taħwid bejn kliem u numri mħalltin flimkien, u nuqqasijiet serji oħra.
Ftit eżempji
Jekk inħarsu lejn l-ewwel tabella, ngħidu aħna, insibu li t-tkabbir ekonomiku lanqas huwa bħal dak uffiċjali – il-figura għall-2013 hija żbaljata. It-tkabbir ekonomiku għall-2015, li kulħadd jaf li qabeż il-ħamsa fil-mija, tħalliet barra. Dawn l-affarijiet ma jiġru fl-ebda rapport ekonomiku, hu ta’ liema pajjiż hu.
Fit-tieni tabella nsibu mhux inqas minn sitt żbalji: il-figuri meta tqabbilhom ma’ dawk uffiċjali ssib li ma jaqblux. L-istess f’dan il-każ, id-dejta għall-2015 nqabżet u allura t-tabella ma tagħtix l-istampa kollha kemm hi.
Jekk imorru għat-tabella mmarkata bħala n-numru 4, insibu li kontra kull użanza din tiġi qabel it-tabella mmarkata bħala n-numru 3, forsi għax id-dokument sar bl-għaġġla u nfixlu.
Jekk naraw x’hemm fit-tielet tabella nsibu taħwida kbira. Il-kliem u l-figuri stampati ġew fuq xulxin u għalhekk ma jinqrawx.
Jekk ngħaddu għall-ħames tabella nsibu li l-esportazzjoni fl-2015, meta kien hemm żieda, ma tintweriex. Fis-seba’ tabella jippruvaw jissostanzjaw l-argument tal-Oppożizzjoni li qed indaħħlu ħafna nies mal-Gvern. Iżda meta nieħdu l-medja ta’ kemm daħlu nies mal-Gvern skont is-seba’ tabella nsibu li din ma taqbilx mal-11-il tabella: bejniethom hemm diskrepanza ta’ 123 impjegat kull sena.
Fil-11-il tabella nsibu żball interessanti. Li ġara huwa li fl-2013 in-nies fil-qasam tal-kostruzzjoni li jaħdmu mal-Gvern ġew riklassifikati bħala nies impjegati fiċ-ċivil, u allura fuq il-karta sparixxew elfejn minn dan is-settur tal-kostruzzjoni. Ma ġara xejn, għax nafu għaliex. Imma fid-dokument tal-Oppożizzjoni dan ma jingħadx, u allura jpinġi stampa bħallikieku mal-bidla fil-Gvern fil-qasam tal-kostruzzjoni naqas ix-xogħol għal elfejn ruħ. Meta mbagħad fl-2015 żdiedu l-impjiegi fil-kostruzzjoni – kulħadd jaraha l-kostruzzjoni fil-pajjiż kif qed tiżdied – hemmhekk jagħmlu nota li tgħid li dan seħħ minħabba r-riklassifikazzjoni u mhux bil-ħila ta’ dan il-Gvern, li qajjem din l-industrija mir-raqda. Dan m’huwiex il-każ, għax ir-riklassifikazzjoni kienet saret sentejn qabel. Dan żball jew xi ħaġa oħra?
U hemm aktar. Meta tara, pereżempju, il-perċentwali tal-parteċipazzjoni tan-nisa fis-suq tax-xogħol, jużaw sistema ta’ kif wieħed jistma l-bidla li hija dilettanteska u li l-ekonomisti ma jużawhiex.
Insibu żball oħxon ieħor fit-tabella dwar it-turiżmu: figura partikulari minn 12-il miljun tellgħuha għal 21 miljun, u allura jekk toqgħod fuqhom jiġi li s-sodod fil-lukandi fl-2014 waqgħu b’seba’ miljuni.
Nista’ nkompli b’tabella waħda wara l-oħra, iżda ma naħsibx li hemm għalfejn biex wieħed jinduna li dan id-dokument m’huwiex xogħol professjonali. Lill-Oppożizzjoni ma jagħmlilhiex ġieħ li tassoċja ruħha ma’ dokument mimli żbalji, dilettantesk u li jipprova jqarraq bl-iskop li jagħti stampa b’oħra.
Wieħed jistaqsi: Imma hemm xi proposti tajbin fih? Mela le? Imma meta kok jippreżenta l-ikel joqgħod attent li ma jiġix qisu kawlata … dment li ma jkollux l-intenzjoni li jservi kawlata.
– Sunday, 11th October, 2015