Iktar ma jgerrbu l-ġranet u joqrob iż-żmien li fih Malta tassumi l-presidenza tal-Unjoni Ewropea, jiġifieri f’Jannar tas-sena d-dieħla, aktar qegħda tikber l-istennija tal-ġurnalisti, ambaxxaturi, u osservaturi sabiex isiru jafu x’tip ta’ Presidenza ser tkun dik Maltija.

Din il-kurżità hija evidenti mill-mod ta’ kif dawn qed jistaqsu lilna l-ministri x’hemm ippreparat mill-Gvern Malti. Huma għatxana sabiex jiskopru x’effett ser tħalli l-Presidenza Maltija fuq il-futur tal-Unjoni Ewropea. Iżjed u iżjed illum li għadejjin min taqlib kbir, speċjalment wara li l-votanti tar-Renju Unit urew ix-xewqa li l-Brexit issir realtà.

Bħalissa l-Unjoni qed tesperjenza taqlib intern peress li jridu jseħħu t-taħdidiet bejnha u r-Renju Unit sabiex jinstab xi tip ta’ arranġament bejniethom. Iżda mhux biss. L-Unjoni qed tesperjenza żmien fejn dak li tagħmel ser iħalli marka fuq il-pajjiżi membri, speċjalment fid-dawl ta’ movimenti populisti u ewroxettiċi li kull ma jmur qed jissaħħu. Għaldaqstant, wasal iż-żmien biex l-Unjoni tkun aktar introspetta dwar id-destin tagħha, jiġifieri trid tidħol daħla fiha nnifisha, u tixtarr fil-fond lejn fejn hi sejra, jekk għamlitx żbalji, jekk it-triq li beħsibha taqbad hijiex waħda li tgħaqqad jew li tifred u jekk din it-triq hix ser tkun il-bidu tat-tmiem tagħha.

 

 

Malta għandha bosta żvantaġġi minħabba ċ-ċokon tagħha u diversi osservaturi donnhom qed iħossu li dan iċ-ċokon jista’ jkun ostaklu għall-Malta biex ikollha presidenza tajba. Però aktar ma jsaqsu u jiddubitaw, aktar qed jirrejalizzaw illi Malta qed tiprepara ruħha sew. Huwa minnu illi ċokon huwa żvantaġġ, però dan l-iżvantaġġ ser ikun l-aqwa vantaġġ li qatt jista’ jkollu pajjiż li ser iservi bħala president tal-UE f’mument daqstant delikat. Għax iċ-ċokon ta’ pajjiżna huwa l-garanzija li m’għandniex aġendi moħbija f’dak li għandu x’jaqsam mal-battibekki bejn pajjiżi membri oħra. Malta m’hijiex pajjiż kbir Ewropew li trid tikkontrolla lil dawk ta’ madwarha, iżda hija osservatur bilanċjat li la żżomm ma’ naħa u lanqas ma’ oħra, iżda hija parteċipanta onesta, għalhekk tista’ toffri medjazzjoni onesta u bilanċjata fid-diversi kwisjonijiet li għaddejjin bħalissa.

Ewlenija fosthom hija l-kwistjoni dwar il-ħruġ tar-Renju Unit mill-Unjoni Ewropea, li mistennija tinfluwenza l-programm ta’ xogħol tal-Unjoni. Fil-fatt, matul il-Presidenza Maltija, ser jingħata bidu għan-negozjati dwar kif din ser issir u x’ tip ta’ relazzjoni ser ikollu r-Renju Unit mal-Unjoni Ewropea fil-futur. Il-pożizzjoni unika ta’ Malta li storikament għandha rabtiet qawwija mar-Renju Unit, u li fl-istess ħin huwa membru b’saħħtu u akkanit fl-Unjoni Ewropea, hija garanzija għaż-żewġ naħat li Malta ser tara li jkun hemm diskussjoni onesta fejn l-ebda naħa ma tieħu vantaġġ minn-naħa l-oħra, dak li bl-Ingliż insejħu, a level playingfield. Aħna kommessi li naraw li dan il-proċess la jkun mgħaġġel bla bżonn u lanqas intiż biex pajjiżi oħra tal-Unjoni Ewropea jaraw kif jaħtfu taħt idejhom banek jew istituzzjonijiet finanzjarji li bħalissa joperaw mir-Renju Unit, kif sfortunatament diġa qed isir. L-interess tagħna huwa li nkunu medjaturi onesti sabiex naraw li r-Renju Unit jibqa’ pajjiż b’saħħtu.

Jiena naħseb li Malta, grazzi għaċ-ċokon u l-pożizzjoni ġeo-politka tagħha, għandha vantaġġ ieħor; dak li tosserva ċertu żbalji li ħaddieħor għal xi raġuni jew oħra ma jarax. Rajna kif wara li tħabbar ir-riżultat tar-referendum, wieħed kien jistenna reazzjoni magħquda tas-27 pajjiż ieħor tal-Unjoni Ewropea. Ċertament mhux li Franza, l-Ġermanja, l-Italja, il-Belġju, l-Olanda u l-Lussemmburgu, jiġifieri l- pajjiżi li waqqfu l-Unjoni, jitkellmu għal rashom b’vuċi waħda.

Skużi, imma jekk l-Unjoni Ewropea hija familja ta’ 28 jew 27 pajjiż, il-mexxejja ta’ dawn il-pajjiżi kollha kellhom ikunu preżenti. Ħa nkun ċar, il-membri fundaturi għandhom kull dritt jiltaqgħu bejniethom biex jieħdu kafè u jitkellmu, iżda l-mod ta’ kif saret din il-laqgħa u t-timing tagħha bħal donnu ta raġun lil min ivvota biex joħroġ mill-UE għax ħass li hemm distakk bejn il-membri tal-qalba u ppreferuti u l-oħrajn li m’għandhomx daqstant saħħa u mistennija biss li jsegwu d-deċiżjonijiet. Malta dan osservatu, tkellmet dwaru u wasslet fhemitha anke permezz tal-għodda diplomatiċi. Dan għamilnieh mingħajr ebda disprezz, iżda ridna nwasslu l-messaġġ li hemm bżonn li l-affarijiet isiru b’mod differenti.

L-istess fil-mod ta’ kif għandna nittrattaw l-integrazzjoni fl-Unjoni Ewropeja, aħna m’aħniex favur jew kontra. Aħna nemmnu li kull pajjiż għandu jgawdi mis-sovranità tiegħu, wara kollox qegħdin f’Unjoni ta’ 28 pajjiż li kollha kburin bis-sovranità tagħhom. Għalhekk dawn iridu jiġu ttrattati ta’ pajjiżi sovrani b’parlamenti indipendenti u mhux jiġu mgħaġġla żżejjed jew, agħar wieħed jipprova jidħaq bihom. Huwa importanti li l-Unjoni Ewropea għandha tispjega aktar x’tixtieq li jsir għax inkella l-popli tal-istati membri iħossuhom distakkati.

Anke dwar l-immigrazjoni, Malta għandha ħafna x’toffri għax hija esperta fuq dan is-suġġett. Malta ilha tgħid lill-Unjoni Ewropeja dwar il-burden sharing għal snin sħaħ u ilha tinsisti li mhux sew li pajjiż li jkun fuq il-periferija jibla’ il-problema kollha hu. Malta qalet lill-Unjoni Ewropea li meta n-numri ser jiżdiedu sa ikun hemm reazzjoni min-nies, mhux għax huma razzisti imma għax huma imbeżżgħin, għax jibżgħu għax-xogħol tagħhom. Però, filwaqt li li Mlata kienet qed tgħaddi dawn il-messaġġi, ħaddieħor kien aljenat fuq ir-Russja u fuq l-Ukrajna, li huma problemi serji, iżda li kienu qed itellfu mill-attenzjoni li l-Unjoni Ewropea kien imissha tagħti lil dak li qed jiġri fil-Mediterran.

Issa rajna x’ġara. Il-fenomenu tal-immigrazzjoni tant kiber li affettwa n-naħa ta’ fuq tal-Ewropa, fosthom ir-Renju Unit, u bosta osservaturi jħossu li l-immigrazzjoni kienet waħda mill-fatturi ewlenin li wasslet biex 52% ta’ min ivvota fir-referendum dwar il-Brexit, għażel li pajjiżu għandu joħroġ mill-Unjoni Ewropea. Dawn ħasbu li issa l-problema ta’ l-imigrazzjoni sa jitfgħuha wara bieb ħaddieħor. Jiena m’hinix sa nidħol fil-mertu ta’ dan l-argument, li żgur sa naraw li huwa żbaljat għax din l-imigrazzjoni ġejja mill-Unjoni Ewropea bħala waħda mill-aspetti tas-suq ħieles. Iżda dan l-argument nanalizzawh aktar ‘il quddiem.

Meta wieħed jagħsar kollox, jifhem li Malta sa tgħin ħafna lill-Unjoni Ewropa permezz tal-Presidenza. Malta qed tipprepara ruħha għaliha bis-sħiħ u kburin li fiċ-ċokon tagħna u fir-rwol ċentrali li ser nassumu, sa nimxu sew ma kulħadd sabiex kulħadd ikun kunfidenti li jitkellem magħna biex niffaċilitaw it-trattattivi li għandhom iwasslu biex tissaħħaħ l-Unjoni Ewropea.

 

 l-Orizzont – 15/07/2016